Seksueel Trauma

Seksueel trauma is in onze optiek een categorie apart onder de trauma’s.


Per definitie kan een traumatische ervaring gezien worden als een gebeurtenis die de grenzen van een mens op allerlei vlakken kan vervagen. Bij seksueel trauma worden letterlijk de fysieke grenzen van een mens overschreden, wat vaak zorgt voor ongekend heftige gevoelens. Kinderen en jongeren die seksueel misbruikt zijn voelen zich vaak eenzaam, verloren, bang en verward. Ook kennen ze hun eigen grenzen niet meer, wat kan zorgen voor enerzijds erg voorzichtig gedrag (pleasen van de ander, geen relaties aan durven gaan, niet kunnen genieten van seks en het eigen lichaam), anderzijds grensoverschrijdend gedrag (veel relaties aangaan, buitensporig experimenteren met seks en het eigen lichaam).


Schaamte en schuldgevoelens spelen vaak een grote rol. Wanneer er misbruik plaatsgevonden heeft binnen een gezin of familie, is de verwarring helemaal enorm door de bijkomende loyaliteitsgevoelens die elk kind heeft naar de belangrijke anderen om hem of haar heen. Ook kan de reactie van anderen op het meegemaakte misbruik eveneens traumatisch zijn (‘je zal er wel om gevraagd hebben’, ‘nee, dat zou hij nooit doen’, ‘droeg je te veel make-up?’). Kinderen en jongeren ‘overleven’ dergelijke situaties vaak door terug te vallen op dissociatie. Ze blokkeren de herinneringen zo goed als het kan en vragen vanwege de schaamte niet om hulp. De combinatie van dissociatie van herinneringen en de overweldigende gevoelens die er zijn in het hier en nu, kost heel veel energie. Dit zorgt op termijn vaak voor klachten als oververmoeidheid, boosheid, depressie, angsten, ‘een leeg gevoel’, lichamelijke klachten of gedragsproblemen.

De belangrijkste gevoelens en gedragspatronen van kinderen en jongeren die slachtoffer zijn van seksueel misbruik:


  • moeite met de eigen grenzen en verwoorden wat zij wensen/niet willen.
  • moeite met goed aanvoelen van het eigen lichaam.
  • moeite met goed aanvoelen van eigen behoeften.
  • groot loyaliteitsgevoel naar de dader, wat weer voor veel schaamte en schuldgevoel zorgt. Dit komt veel voor bij voor het kind bekende daders of langdurig misbruik. 
  • groot verantwoordelijkheidsgevoel voor de ander (vaak vanuit angst).
  • moeite met goed aanvoelen van de eigen seksualiteit.
  • grote mate van zelfstandigheid (vragen namelijk niet om hulp) in combinatie met een grote mate van afhankelijkheid van anderen (de ander moet me wel aardig en lief vinden).

Sommige kinderen houden het wegstoppen van herinneringen aan misbruik vol tot ver in de volwassenheid. De pijn blijft echter aanwezig in het lichaam, net als gevoelens van eenzaamheid, schaamte en schuld. Vaak hebben volwassenen die seksueel trauma hebben ervaren, moeite met relaties en het seksuele aspect binnen een relatie. Daarom is het belangrijk om seksueel trauma bij kinderen en jongeren zo goed mogelijk te behandelen.


Gedurende de behandeling is aandacht voor het verwerken van nare herinneringen, het terugvinden van jezelf, het leren herkennen en ervaren van je eigen grenzen en deze duidelijk leren neerzetten voor jezelf en je omgeving. Ook is er aandacht voor wat een gezonde seksuele ontwikkeling is en wordt getracht deze vlot te trekken. Ouders krijgen ondersteuning en het komt regelmatig voor dat ouders eveneens behandeld worden met betrekking tot nare herinneringen of doembeelden.